Mỗi vùng miền đều có những đặc sản riêng và miền Tây cũng vậy, nhắc đến dừa nước người ta nghĩ ngay đến loại trái cây mọc đầy trên các con rạch ở miền Tây. Trái có hoa thơm vô cùng hấp dẫn, vị ngọt mát dù sống ở vùng nước mặn. Nếu bạn nghĩ dừa nước cũng giống như dừa cạn thì bạn sẽ phải ngạc nhiên khi tận mắt chứng kiến, bởi nó hoàn toàn khác biệt.
Giới thiệu về cây dừa nước
Theo Wekipedia
Dừa nước hay còn gọi là dừa lá (danh pháp hai phần: Nypa fruticans), theo các ngôn ngữ khác còn được gọi là cọ Attap (Singapore), dừa nước (Philippines), cọ Mangrove hay cọ Nipah (Malaysia), là loài duy nhất thuộc họ Arecaceae sống ở đầm lầy. Loài dừa nước, độc nhất trong chi Dừa nước, mọc ở Nam Á và Bắc Australia. Hóa thạch của phấn hoa dừa nước có niên đại 70 triệu năm trước.
Hình ảnh cây dừa nước
Theo văn hóa dân gian Việt Nam
Dừa nước là loại cây đặc trưng của miền Tây Nam Bộ. Thịt quả dừa nước trắng, mềm, ngọt, thơm, mát thường được dùng để chế biến các món ăn giúp thanh nhiệt, giải khát. Ngoài ra, theo Đông Y, nước dừa còn có tác dụng nhuận tràng làm đẹp, giải nhiệt, cầm máu và tăng cường sức khỏe.
Dừa nước sống thành dãy ven sông, rạch nước lợ. Cây có bộ rễ chằng chịt, thân ngầm, lá to bản. Thân và rễ mọc dưới đất, chỉ có cuống hoa và lá nổi bên trên. Lá hình răng lược giống lá dừa, kích thước từ 5-8m, phiến lá thuôn dài, nhỏ, cuống lá to, tròn, chắc, bẹ lá phình to.
Hoa dừa nước
Hoa mọc thành cụm hình cầu, dài khoảng 60-90cm. Khi thụ phấn, các trái nhỏ mọc ép vào nhau tạo thành buồng lớn, mỗi buồng (quầy) có từ 40 – 60 trái, nặng từ 15 – 30 kg, dừa nước nhỏ hơn dừa cạn, chỉ bằng quả trứng gà. , màu sắc là khác nhau. Màu nâu sẫm như đất. Trái dừa nước có cơm trắng, mùi thơm dịu, ăn được khi trái vừa ăn và cứng khi già. Cây sinh sản bằng cách rụng hạt khô và phân tán theo dòng thủy triều.
Cây dừa nước từ 10 năm tuổi trở lên sẽ đơm hoa, kết trái. Trái dừa nước mọc quanh năm nên mùa nào ở miền Tây cũng có thể ăn được.
Công dụng của cây dừa nước?
Lá dừa nước lợp nhà
Trước đây, khi mái tôn chưa phổ biến như bây giờ, lá dừa là nguyên liệu để lợp mái nhà. Ngôi nhà được lợp bằng lá dừa nên rất mát vào mùa hè. Tuy nhiên, nếu lợp không cẩn thận sẽ bị dột vào mùa mưa và phải thay định kỳ 3-4 mùa mưa do lá bị thối.
Lợp lá dừa nước
Trước đây, lá dừa nước cũng mang lại nguồn lợi kinh tế cho người dân. Lá dừa nước thường được bán với giá khoảng 300-500k/trăm lá. Ngày nay, chỉ ở một số khu du lịch người ta mới sử dụng lá dừa nước, loại lá này không còn được người dân sử dụng phổ biến trước đây.
Lá dừa non thường được người miền Tây dùng để gói bánh ít trần. Một số người ở Philippines còn dùng lá dừa non để quấn thuốc lá.
Lá dừa trang trí cổng hoa cưới
Cổng hoa đẹp lung linh từ lá dừa nước
Về miền Tây ăn cưới, bạn sẽ không khỏi ngạc nhiên và thích thú vì những chiếc cổng hoa cưới làm bằng lá dừa nước lung linh. Những trái nhộng non sẽ được xé làm hoa, dệt thành khung cho rạp cưới.
Cây dừa nước chống sạt lở, giữ nước cho kênh mương
Hầu hết dừa nước mọc tự nhiên từ trái dừa nước, một số được người dân trồng để chống sạt lở. Dừa nước là loại cây chứa nhiều nước, loại cây này giúp hạn chế sự bốc hơi của nước trong kênh rạch giúp kênh rạch không bị khô. Đồng thời, nhờ có dừa nước mà tôm cá có chỗ trú ngụ, tạo nên sự đa dạng sinh học cho ĐBSCL.
Nếu như ở vùng gò đồi, cây giúp hạn chế tình trạng sạt lở khi mưa xuống thì ở vùng đồng bằng, dừa nước lại là loại cây che chắn những con đê trước sóng lớn và chống sạt lở do triều cường.
Nhựa dừa nước dùng làm mật dừa nước
Hiện nay, ở một số nơi người dân đã bắt đầu có cách khai thác nhựa dừa nước để làm mật xuất khẩu. Khi cuống hoa dừa cạn (hay còn gọi là đuông dừa) chưa nở, người ta sẽ đập nhẹ xung quanh giò rồi cắt phần cán dừa bỏ đi, sau đó dùng màng bọc thực phẩm bọc lại để mật chảy ra ngoài. .
Do có hàm lượng đường cao nên mật dừa nước được dùng để chế biến nhiều sản phẩm khác nhau như rượu dừa nước, siro dừa nước, nước màu, giấm.
Ngoài ra, cánh dừa nước khi nở có thể dùng làm chè, thịt non và nước dừa cũng được dùng làm thức uống giải khát.
Nước dừa để ăn
Dừa nước có thể ăn ngay
Quả dừa nước có vị ngọt, thơm, tính mát và không độc. Tham khảo thêm kinh Can, Bàng Quang. Dừa nước có tác dụng giải nhiệt, tăng cường sinh lực, cầm máu, làm đẹp. Chữa nôn ra máu, chảy máu cam, say nắng, nóng trong người, tiểu ít.
Một số nước khác trên thế giới cũng sử dụng dừa nước:
Người Philippines còn biết làm giấm hoặc rượu tuba nguyên chất từ nhựa chiết xuất từ thân hoa dừa nước, dùng cánh hoa để pha trà. Người Malaysia biết làm đường dừa ngon để xuất khẩu. Thậm chí, người dân đảo Roti và Savu còn đem dừa nước làm thức ăn cho lợn để thịt ngọt hơn.
Công dụng của quả dừa nước
Theo y học hiện đại, dừa nước có một số tác dụng sau:
Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2
Hàm lượng axit amin và chất xơ trong nước dừa làm tăng độ nhạy insulin và ngăn chặn quá trình hấp thụ đường, từ đó giúp hạ đường huyết và ngăn ngừa các biến chứng ở bệnh nhân tiểu đường.
Tác dụng hạ huyết áp
Với hàm lượng kali và axit lauric dồi dào, lá dừa còn có tác dụng giãn mạch, điều hòa huyết áp.
Chống táo bón
Lá dừa chứa nhiều chất lỏng, vitamin, chất xơ và khoáng chất. Những thành phần này có tác dụng tăng cường nhu động ruột, duy trì lượng chất lỏng trong ruột kết và giảm nguy cơ táo bón.
Điều hòa kinh nguyệt
Với tác dụng giải nhiệt, bổ sung nước dừa thường xuyên có thể điều hòa kinh nguyệt và điều trị các vấn đề liên quan như vô kinh, đau bụng kinh, kinh nguyệt ra ít…
Phòng chống rối loạn tiêu hóa
Axit lauric trong lá dừa sau khi được dung nạp sẽ chuyển hóa thành monolaurin – thành phần có tác dụng ức chế ký sinh trùng và vi khuẩn có hại trong đường ruột, từ đó giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa.
Dưỡng da
Ăn dừa nước thường xuyên có thể duy trì độ ẩm cho da và ngăn ngừa lão hóa.
Các món ăn từ dừa nước
Vì dừa nước không độc nên có thể dùng thường xuyên để giải khát, thanh nhiệt. Mỗi ngày bạn có thể dùng từ 100-300g dừa nước.
Ăn trực tiếp
Không cần chế biến nhiều công đoạn, khi cơm dày quả dừa có thể ăn được, nếu già quá hoặc non quá sẽ không ăn được.
Nước dừa khi còn tươi rất ngon
Khi mới cơm còn dày, dùng dao bổ đôi theo chiều dọc để ăn ngay, bạn nên ăn cả những quả nhộng mới cắt từ trên cây để thưởng thức hương vị tươi ngon của loại quả này.
Nước dừa đá
Vào những ngày hè nóng nực, thật tuyệt vời khi có một ly nước dừa mát lạnh. Nếu bạn thấy dừa nước ngoài bán trên đường, hãy thử mua nó như dừa nước đá.
Ly nước dừa đá giải nhiệt cực tốt
Cách làm kem dừa không tốn nhiều thời gian. Đầu tiên, bạn chỉ cần đun sôi nước lọc cùng với đường phèn, lá dứa và gừng thái lát. Sau đó, để nguội hỗn hợp rồi cho vào thau nước dừa ngâm khoảng 30 – 60 phút. Cuối cùng, thêm đá hoặc ướp lạnh trước khi dùng.
Cách làm mứt dừa nước
– Chuẩn bị: 1kg cơm dừa nước và 500g đường cát trắng.
– Thực hiện: Để dừa cạn nước thì cho đường trắng vào, trộn đều và để khoảng 10 phút. Cho hỗn hợp vào nồi đun lửa nhỏ đến khi nước đường hơi sệt lại thì cho thêm chút nước cốt chanh và sên đến khi mứt khô hẳn. Tắt bếp, để nguội rồi rót mứt vào lọ thủy tinh để ăn dần.
Cách nấu chè nước dừa
– Chuẩn bị: 500g dừa nước, hạt sen, đậu xanh và long nhãn nhục mỗi thứ 100g, 300g lá dừa, 1 tai nấm tuyết và 300g đường cát trắng.
chè nước cốt dừa
– Thực hiện: Đem nước dừa ướp với đường rồi đậy nắp kín. Sau đó rửa sạch long nhãn rồi chần qua nước sôi cùng với hạt sen và đậu xanh cho đến khi mềm. Nấm tuyết ngâm nở cho nở, sau đó chần qua nước sôi, cắt miếng nhỏ. Khi dùng, cho các nguyên liệu vào ly rồi thêm đá.
Nước dừa rim đường
Với nước cốt dừa có đường, bạn có thể thưởng thức với sữa tươi không đường và đá bào, hoặc dùng để pha chè Thái cũng rất tuyệt.
Nước dừa rim đường thốt nốt
Cách làm nước thốt nốt cũng khá đơn giản, bạn chỉ cần lấy cùi dừa nước trộn với đường thốt nốt (giã nhuyễn), sau đó để hỗn hợp ngâm trong khoảng 1 tiếng. Sau đó, đổ hỗn hợp vào chảo đun trên lửa nhỏ đến khi gần cạn nước thì bạn vắt thêm một ít nước cốt chanh. Cuối cùng, nhanh tay khuấy đều và tắt bếp.
Cách chọn dừa nước ngon
Một trái dừa nước ngon phải dẻo, cùi chứa lượng nước vừa đủ, vị thanh nhẹ, bùi và thanh mát. Người có kinh nghiệm chỉ cần nhìn nước dừa là biết đã được thu hoạch hay chưa. Gáo dừa cong xuống nghĩa là cùi dừa đã thành hình, đến độ ăn được người ta thường dùng dao bẻ thử 1 trái dừa nước để xem cả trái dừa đã chín chưa. Dừa non vỏ mỏng, nhũn, nhiều nước, ăn không “dễ chịu”. Dừa già cùi cứng, nhai bã không có mùi vị.
Mua dừa nước ở đâu?
Dừa nước thu hoạch phải được sử dụng trong vòng 1-2 ngày, không được để lâu. Do để lâu trái sẽ mất đi vị ngọt tự nhiên và trái cũng bị già. Buồng nhiều và cồng kềnh nên không bán rộng rãi.
Nước dừa thường được bán ven đường ở miền Tây
Nếu ở TP.HCM, bạn có thể mua dừa nước ở các đường gần cầu Điện Biên Phủ, cầu Sài Gòn.
Về miền Tây, bạn sẽ thấy dừa nước được bán dọc 2 bên đường ở một số đoạn đường và không mấy phổ biến. Điển hình là dưới chân cầu Mỹ Lợi hướng từ Tiền Giang về Sài Gòn.
Giá bán dừa nước có đắt không?
Mỗi bịch dừa nước có giá khoảng 30k
Với người dân miền Tây, dừa nước khá rẻ, một bao dừa nước 20 – 30kg có giá khoảng 10.000 đồng. Mỗi bao chỉ được từ 0,5-0,8kg gạo. Nước dừa có giá khoảng 100.000-160.000 đồng/kg. Ngoài ra, bạn có thể ăn ngay 1 ly dừa nước đá với giá chỉ từ 15k-25k tùy nơi.
Một số lưu ý khi sử dụng nước dừa để đảm bảo sức khỏe
Theo y học cổ truyền, lá dừa cạn không nên dùng cho người tạng âm (da xanh xao, chậm tiêu, tiêu chảy, ít khát nước, cơ bắp mềm nhũn, chậm chạp).
Ngoài ra, không nên dùng quá nhiều nước dừa vì có thể gây lạnh bụng, đầy bụng, khó chịu và buồn nôn. Tránh ăn lá dừa trước khi chơi thể thao để hạn chế chân tay yếu, kém linh hoạt.
Trên đây là một số thông tin về quả dừa nước, quả dừa nước với thành phần dinh dưỡng đa dạng được coi là một loại dược liệu. Tuy nhiên, không nên lạm dụng sử dụng nước dừa quá nhiều gây mất cân bằng dinh dưỡng, cần bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể bằng cách đa dạng hóa các món ăn hàng ngày.
